- آماده شدن برای درس خواندن و مطالعه
- چطور درس بخوانیم؟ روش های صحیح درس خواندن و مطالعه
وقتی مشغول درس خواندن و مطالعه می‌شوید، چگونه باید حجم عظیم اطلاعات را از کتاب‌ها یا جزوات خود، به نقطه‌ای قابل اعتماد در ذهن‌تان انتقال دهید؟ شاید سوال اصلی شما هم این باشد که چطور مطالعه کنیم و روش های صحیح درس خواندن چه هستند؟
شما باید عادت‌های خوب مطالعه را در خودتان ایجاد کنید. ابتدا، تلاش آگاهانه و مستمر زیادی برای تغییر عادات درس خواندن لازم است، اما پس از مدتی، به طور طبیعی و ناخودآگاه به آن‌ها عمل خواهید کرد و فرایند مطالعه آسان‌تر می‌شود.
در ادامه به بررسی روش‌های اصولی درس خواندن و چگونگی مطالعه درست می‌پردازیم.
روش های صحیح درس خواندن و مطالعه موثر
۱. روش مطالعه ۵ مرحله‌ای را امتحان کنید.
بررسی اولیه، ایجاد پرسش، خواندن، از حفظ خواندن و مرور کردن. به این روش درس خواندن، SQ3R یا SQRR می‌گویند و نوعی مطالعه فعال است که به درک و یادگیری مطالب کمک می‌کند. در این روش، شما ابتدا پیش‌زمینه‌ای از مباحث درس خواهید داشت تا با آمادگی بیشتری به مطالعه هر فصل یا قسمت بپردازید.
- با بررسی شروع کنید. در وهله اول، نگاهی اجمالی به مباحث مورد نظر برای مشاهده تصاویر، جداول، سرفصل‌ها و کلمات پررنگ آن داشته باشید.
- سپس با تبدیل هر عنوان به یک پرسش، سوال طرح کنید.
- مطالب را بخوانید و سعی کنید در حین آن، به پرسش‌هایی که مطرح کرده‌اید، پاسخ دهید.
- پاسخ سوالات و هر اطلاعات مهمی را که از این فصل به یاد دارید، به صورت شفاهی و از حفظ بخوانید.
- فصل را مرور کنید تا مطمئن شوید که تمام ایده‌های اصلی را به خاطر سپرده‌اید و چیزی در مرحله قبل از قلم نیفتاده است. سپس به دلیل اهمیت داشتن آن‌ها فکر کنید.
۲. از استراتژی THIEVES استفاده کنید.
هنگام شروع مطالعه یک فصل جدید، اگر از استراتژی THIEVES برای ایجاد پیش‌زمینه از مباحث استفاده کنید، اطلاعات موجود بسیار معنادارتر و یادگیری آن‌ها آسان‌تر خواهد بود.
THIEVES از حروف ابتدائی کلمات Title, Headings, Introduction, First Sentence of Every Paragraph, Visuals and Vocabulary, End of Chapter Questions و Summary گرفته شده است که در ادامه، آن‌ها را به ترتیب بررسی می‌کنیم.
- با عنوان اصلی شروع کنید. عنوان در مورد آن فصل یا بخش چه می‌گوید؟ چه اطلاعاتی از قبل در مورد این موضوع دارید؟ هنگام مطالعه باید به چه چیزی فکر کنید؟ این مرحله در ایجاد چارچوب بندی مطالعه به شما کمک می‌کند.
- عناوین و زیرعنوان‌ها را بررسی کنید. آن‌ها در مورد آن‌چه خواهید خواند، به شما چه می‌گویند؟ هر عنوان و زیرعنوان را به یک سوال تبدیل کنید تا مطالعه بهتری داشته باشید.
- به سراغ مقدمه بروید. مقدمه چه اطلاعات و سرنخ‌هایی درباره مطالب پیش‌رو به شما می‌دهد؟
- جمله اول هر پاراگراف را بخوانید. آن‌ها معمولاً جملات موضوعی هستند و به کمک‌شان می‌توانید درباره محتوای پاراگراف‌ها فکر کنید.
- به تصاویر و کلمات، جداول، نمودارها و اشکال مختلف نگاه کنید. مهم‌تر از آن‌ها، کلمات یا پاراگراف‌هایی هستند که به صورت رنگی، کج، پررنگ و یا زیرخط‌دار نوشته شده‌اند. همچنین لیست‌های عددی را هم بررسی کنید.
- سوالات پایان فصل را بخوانید. چه مفاهیمی را باید تا انتهای خواندن فصل بدانید؟ در حین مطالعه محتوا، این سوالات را در ذهن داشته باشید.
- پیش از اینکه فصل را به طور کامل بخوانید، به خلاصه فصل نگاهی بیندازید تا ذهنیت خوبی در مورد موضوع آن پیدا کنید.
۳. جزئیات مهم را هایلایت کنید.
از یک ماژیک هایلایت استفاده کنید و یا زیر نکات مهم متن خط بکشید تا هنگام مرور مطالب، بتوانید آن‌ها را راحت‌تر تشخیص دهید. همه چیز را هایلایت نکنید! چرا که هدف اصلی زیر سوال می‌رود. فقط مهم‌ترین عبارت‌ها و کلمات را علامت بزنید. این کار همچنین به یادداشت برداری با مداد در حاشیه کتاب جهت خلاصه نویسی و یا نوشتن دیدگاه‌تان در مورد نکات مهم کمک می‌کند.
- می‌توانید دوباره به این بخش بازگشته و روی نکته‌ها تجدید نظر کنید، تا مطالبی را که یاد گرفته‌اید، در حالی که هنوز در حافظه‌تان تازه هستند، به سرعت مرور و به جا افتادن آن‌ها کمک کنید.
- اگر کتاب متعلق به خودتان نیست، می‌توانید در کنار جمله یا پاراگراف مورد نظر، از کاغذهای یادداشت چسبان (Sticky Notes) استفاده کنید.
- هایلایت کردن، روش خوبی برای مرور دوره‌ای هم هست تا اگر نیاز به یادآوری مطالب گسترده پس از گذشت مدت زیادی دارید، نکات اصلی از آموخته‌های قبلی خود را به خاطر بیاورید. در مواردی نظیر امتحانات نهائی، انواع آزمون‌های مرتبط و یا ورود به یک حرفه، می‌توانید به هایلایت‌های خود رجوع کنید.
۴. خلاصه نویسی کنید.
یکی از روش های صحیح درس خواندن، نوشتن یادداشت و متن کتاب با کلمات خودتان است. به این ترتیب می‌توانید به جای زبان کتاب درسی، با زبان خودتان در مورد مفاهیم فکر کنید. در صورت وجود ارتباط، می‌توانید خلاصه‌های خود را در یادداشت‌هایتان بگنجانید. آن‌ها را بر اساس ایده‌های اصلی و فقط مهم‌ترین نکات فرعی مرتب‌سازی کنید.
- اگر حریم خصوصی کافی دارید، خواندن خلاصه‌ها با صدای بلند برای درگیر کردن حواس بیشتر کمک می‌کند. در صورتی که شما از طریق شنیدن یا بیان کلامی بهتر یاد می‌گیرید، این روش به کارتان خواهد آمد.
- اگر در خلاصه کردن مطالب – به گونه‌ای که در ذهن‌تان بماند – مشکل دارید، سعی کنید آن‌ها را به شخص دیگری آموزش دهید. وانمود کنید مباحث را به کسی می‌آموزید که هیچ اطلاعی در مورد موضوع ندارد.
- هنگام خلاصه نویسی از رنگ‌های مختلف استفاده کنید. مغز ما زمانی که اطلاعات را با رنگ تطابق می‌دهد، راحت‌تر آن‌ها را به خاطر می‌سپارد.
۵. فلش‌کارت بسازید.
این کار معمولاً با استفاده از برگه‌های یادداشت کوچک انجام می‌شود. یک سوال، ایده یا اصطلاح را در یک طرف فلش‌کارت و پاسخ آن را در طرف دیگر بنویسید. از آنجایی که حمل آن‌ها راحت است، می‌توانید در هر جایی که وقت آزاد داشتید، فلش‌کارت‌های خود را مطالعه کنید.
- اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهایی وجود دارند که نقش فلش‌کارت را ایفا می‌کنند؛ در صورت نیاز می‌توانید از آن‌ها نیز استفاده کنید. یا فقط یک تکه کاغذ معمولی را به شکل عمودی از وسط تا کرده و سوالات را در سمتی بنویسید که با تا شدن کاغذ مشخص باشند. جواب‌ها را در طرف مقابل یادداشت کنید؛ کاغذ را باز کرده و پاسخ را در داخل آن ببینید. تا زمانی که از صحیح بودن همه پاسخ‌هایتان مطمئن شوید، خودتان را محک بزنید. به یاد داشته باشید که «تکرار کردن، مادر مهارت است».
- همچنین می‌توانید یادداشت‌های خود را با استفاده از سیستم یادداشت برداری کرنل به فلش‌کارت تبدیل کنید که یادداشت‌ها بر اساس کلمات کلیدی گروه‌بندی شوند. به این طریق، با پوشاندن یادداشت‌ها و تلاش برای به خاطر آوردن آن‌چه درباره هر کلمه کلیدی نوشته‌اید، خودتان را امتحان کنید.
۶. اطلاعات را به هم وصل کنید.
موثرترین راه برای به خاطر سپردن اطلاعات جدید، گره زدن آن‌ها به اطلاعاتی است که قبلاً در ذهن‌تان ثبت شده‌اند. استفاده از تکنیک‌های حافظه می‌تواند در حفظ اطلاعات دشوار یا گسترده به شما کمک کند.
- سبک یادگیری خودتان را به کار بگیرید. به آن‌چه از قبل آموخته‌اید و به خاطر می‌آورید، فکر کنید. شعر آهنگ‌ها؟ تصاویر؟ آن‌ها را در عادات مطالعه خود بگنجانید. اگر در به خاطر سپردن مفهومی مشکل دارید، یک صدای مرتبط با آن بسازید و یا شعری با آهنگ مورد علاقه‌تان برای آن بنویسید. حتی می‌توانید یک نقاشی یا شکل مرتبط کشیده و از این طریق، مفهوم را به ذهن خود بسپارید. مهم نیست که توضیح دقیقی در مورد مسئله اصلی بدهد؛ فقط باید برای شما یادآور موضوع مورد نظر باشد.
- از نشانه گذاری استفاده کنید. اطلاعات را به ترتیبی که برای شما معنادار هستند، مرتب کنید. به عنوان مثال، اگر قرار است تعدادی حرف بی‌معنی را پشت‌سرهم به خاطر بسپارید، برای هر کدام، یک کلمه در نظر گرفته و با آن‌ها جمله بسازید. حفظ کردن یک جمله معنادار بسیار ساده‌تر از یک سری حروف تصادفی است.
- اطلاعات را با یک نقشه ذهنی سازمان‌دهی کنید. نتیجه این نقشه باید ساختاری از کلمات و ایده‌هایی باشد که به نوعی در ذهن نویسنده به هم مرتبط هستند.
- از مهارت تجسم استفاده کنید. در ذهن خود، فیلمی بسازید که مفهوم مورد نظرتان را نشان می‌دهد، و چندین بار آن را مرور کنید. جزئیات کوچک را متصور شوید و از حواس خود استفاده کنید. بوی آن چگونه است؟ چه حسی می‌دهد؟ چه شمایل و صدایی دارد؟
۷. مسائل را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید.
یکی دیگر از روش های صحیح درس خواندن این است که مسائل را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. این کار به شما کمک می‌کند به جای اینکه مطالب را یکجا متوجه شوید، ذره ذره آن‌ها را یاد بگیرید. می‌توانید موارد را بر اساس موضوع، کلمات کلیدی یا هر روش دیگری که برای شما معنی دارد، دسته‌بندی کنید. نکته کلیدی این است: میزان اطلاعاتی را که در یک زمان یاد می‌گیرید، کاهش دهید تا بتوانید قبل از رفتن به سراغ مباحث بعدی، روی یادگیری کامل آن‌ها تمرکز کنید.
۸. یک برگه مطالعه درست کنید.
سعی کنید اطلاعات مورد نیاز را در یک یا نهایتاً دو صفحه به صورت خلاصه بنویسید. آن برگه را همراه خود داشته باشید و در روزهای منتهی به آزمون، هر زمان که وقت خالی داشتید نگاهی به آن بیندازید. یادداشت‌ها و مطالب خود را بر اساس موضوعات مرتبط سازمان‌دهی کرده و مهم‌ترین مفاهیم را جداسازی کنید.
- اگر از تایپ کامپیوتری به جای دست‌نویسی استفاده می‌کنید، می‌توانید با تغییر اندازه و رنگ فونت، فاصله حاشیه و به‌کارگیری لیست‌های نشانه‌دار، کنترل بیشتری بر طرح صفحه خود داشته باشید. اگر شما با یادگیری بصری راحت‌تر هستید، این مورد می‌تواند کمک زیادی در به خاطر سپردن مطالب کند.
در این مقاله که دومین قسمت از مجموعه مهارت‌های مطالعه بود، روش های صحیح درس خواندن و تکنیک‌های مطالعه را بررسی کردیم. شما به مرور می‌توانید این روش‌ها را تمرین کرده و در جهت بهبود یادگیری دروس خود، از آن‌ها استفاده کنید. توجه داشته باشید که تغییر عادت‌های مطالعه، همانند هر عادت دیگری، باید به تدریج اتفاق بیفتد و نمی‌توان تحولی ناگهانی ایجاد کرد.
منبع: wikiHow